afb. A.F.A.M. Wetzer, 29 juli 2009

Steegje van Adel (geen officiële straatnaam)

Binnenstad Centrum

Bosch allerlei

Steegje van Adel

door Ed Hupkens

De Tijdreiziger had voor het jaar 2007 'Straten en Pleinen' als thema gekozen. De Werkgroep Toponymie van de Kring Vrienden had in het kader van dit centrale onderwerp onder meer een speurtocht naar onbenoemde steegjes in de historische binnenstad uitgezet. Gezien het groot aantal ingeleverde formulieren moet de speurtocht in de herfstvakantie van 2007 veelvuldig gelopen zijn. Uit de vele creatieve en soms geestige inzendingen koos de jury één prijswinnaar. Het werden de zusjes Anne-Fleur (toen 11 jaar) en Femke Finkers (toen 5) die voor het afgesloten steegje aan de Keizerstraat, gelegen tussen de nummers 12 en 14, de naam 'Steegje van Adel' hadden bedacht. Deze originele en historisch verantwoorde straatnaam bleek het beste te passen bij een van de zeven steegjes van de speurtocht.

Foto: Ed Hupkens
De naam Steegje van Adel verwijst naar de adellijke titel van de Keizerstraat zelf en de gebeurtenissen die zich hier hebben afgespeeld. In vroegere tijden stond hier de Hof van Zevenbergen. Dat gebouwencomplex droeg deze naam omdat de Heren van Zevenbergen de eerste eigenaren waren. De Hof van Zevenbergen is een gerestaureerd 15e-eeuws hofcomplex met binnenplaats en enkele recente woningen op het achtererf. Oorspronkelijk is het gebouwd als adellijk stadspaleis. Later raakte het in bezit van burgerlijke families en werd het in drie herenhuizen opgedeeld. In 1778 werd het pand een Roomsch Armenweeshuis, de 19e-eeuwse gevelsteen van het weeshuis bevindt zich bij de poort op de binnenplaats. Enkele jaren geleden is het gebouw ingrijpend gerestaureerd tot kantoor en zijn op het achtererf kleine woningen geplaatst, in aangepaste nieuwbouw. Ook is aan de voorzijde een zogenaamde loofgang toegepast met diverse soorten perenbomen.
Tegenover de Hof van Zevenbergen heeft een huis gestaan dat in bezit was van de welgestelde Hendrick Proening van Deventher, schepen en zwanenbroeder, een belangrijke man in een voornaam huis. De zeer grote woning is vermoedelijk door de Lombarden gebouwd en kwam rond 1530 in bezit van Van Deventher. Afgezien van de Sint Joriskapel (hoek Sint Jorisstraat / Keizerstraat) besloeg het pand de gehele westzijde van de straat. Deze Hendrick verleende meermalen gastvrijheid aan adellijke personen. Ook Keizer Karel V verbleef nog wel eens bij hem; daar was de vorst verzekerd van de grootst mogelijke luxe. Het beviel de keizer daar blijkbaar heel goed, want het bezoek van 1545 gaf hem aanleiding om zijn gastheer in de adelstand te verheffen. Van toen af droeg het huis de naam 'Keizershof', werd een beeld van de keizer boven de poort geplaatst en werd de straat Keizerstraat genoemd. Op woensdagmiddag 21 november 2007 namen beide prijswinnaars bij het straatje aan de Keizerstraat hun prijs in ontvangst: een echt straatnaambord van het door hen benoemde steegje!

Hobbels

Binnen de Werkgroep Toponymie was het idee ontstaan om, nu het onbenoemde steegje toch een naam had gekregen, er ook daadwerkelijk een straatnaambord op te hangen. De werkgroep nam daartoe contact op met de eigenaren van het pand Keizerstraat 14, waaraan het steegje is gelegen. De eigenaren van het steegje waren direct erg enthousiast over het plan, maar hadden nog wel enkele vragen. Zouden er geen juridische tegenstrijdigheden ontstaan door het ophangen van een straatnaambord? Zouden zij van adres moeten veranderen? De werkgroep heeft zich met deze vragen tot de gemeente 's-Hertogenbosch gewend. Het aanbrengen van een straatnaambord leverde in dit geval geen bezwaar op, omdat het steegje particulier bezit is. Er hoefde dus geen toestemming gevraagd te worden. De eigenaren hoefden ook niet van adres te veranderen, de postbezorging zou door het ophangen van een straatnaambord niet ontregeld worden. Nadat deze rechtskundige en praktische hobbels genomen waren, wilden de eigenaren graag meewerken aan een definitieve afronding van de Speurtocht uit 2007. Het is trouwens al eerder binnen de gemeente voorgekomen dat een onbenoemd, particulier steegje een naambord kreeg. Achter het pand Sint Josephstraat 7 bevindt zich een woning die oorspronkelijk een koetshuis is, en waarvan de ingang via een steeg toegankelijk is. In dit koetshuis heeft een familie gewoond, waarvan zowel de vader als zoon Bart heette. Ter ere van een verjaardag of andere gelegenheid is er een straatnaambord aan hen cadeau gedaan. Sindsdien heet dit zijsteegje bij Sint Josephstraat 7 Achter het Bartje.

Reprise

Woensdagmiddag 22 juli 2009, ruim anderhalf jaar later na de prijsuitreiking van de Speurtocht, verzamelde zich een groep mensen bij Keizerstraat 12 - 14. Met enig ceremonieel schroefde een lid van de Werkgroep Toponymie het straatnaambord 'Steegje van Adel' tegen de muur van het pand Keizerstraat 12. Nort Lammers, voorzitter van de Werkgroep Klein Monument, kent de eigenaren persoonlijk. "Het naambord is een monumentje, daarom is onze werkgroep erbij betrokken geraakt". Anne-Fleur en Femke Finkers kregen andermaal een straatnaambord uitgereikt. Nu heeft ieder van de zusjes een eigen straatnaambord. De ouders van de breed lachende meisjes vinden het eervol en uniek dat hun kinderen een dergelijke prijs hebben gewonnen. Er zijn maar weinig mensen die op zo'n jonge leeftijd met hun eigen naam op een heus straatnaambord vermeld staan. "Het is hartstikke leuk dat je over vijfentwintig of dertig jaar aan je eigen (klein)kinderen kunt laten zien, dat je een nieuwe straatnaam hebt bedacht."
10
KringNieuws 5 (2009) 10-11

Op deze pagina

Bosch allerlei
URL om naar deze pagina te linken:

Bossche Encyclopedie |